نوسانات شدید قیمت مس
بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، ممکن است تا سال ۲۰۳۵ عرضهٔ جهانی مس با کمبودی ۳۰ درصدی مواجه شود. نویسنده: ساچین پاتل – گروه CME قیمت مس در سال جاری نوسانات زیادی را تجربه کرده است. بهای این فلز سرخ در تاریخ ۲۶ مارس به اوج ۵٫۲۴ دلار به‌ازای هر پوند رسید، اما سپس به‌دلیل تنش‌های تجاری جهانی تا ۴٫۰۵ دلار کاهش یافت (بر اساس داده‌های Trading Economics). پس از آن دوباره رشد کرد و در ۸ ژوئیه با اعلام طرح اعمال تعرفهٔ ۵۰ درصدی بر واردات مس به آمریکا، به رکورد جدید ۵٫۶۹ دلار در هر پوند رسید؛ اما با مشخص شدن اینکه این تعرفه فقط شامل محصولات نیمه‌ساختهٔ مسی می‌شود و نه سنگ معدن یا مس تصفیه‌شده، قیمت‌ها مجدداً کاهش یافت.
نقش حیاتی مس در عصر انرژی پاک و هوش مصنوعی
مس به‌دلیل رسانایی بالا، دوام زیاد و قیمت مناسب، در زیرساخت‌های شبکهٔ برق کاربرد گسترده‌ای دارد. همچنین یکی از اجزای اصلی خودروهای برقی، پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی است. مراکز داده و شبکه‌های 5G نیز از مصرف‌کنندگان عمدهٔ برق و در نتیجه، مس هستند. مس همچنین در سخت‌افزارهای مرتبط با هوش مصنوعی کاربرد حیاتی دارد. سرورهای AI نسبت به مراکز دادهٔ معمولی انرژی بیشتری مصرف می‌کنند و این یعنی مصرف بیشتر مس. IEA برآورد کرده است که مراکز AI تا سال ۲۰۳۰ می‌توانند بین ۱ تا ۲ درصد از تقاضای جهانی مس را به خود اختصاص دهند، اما اگر رشد AI شتاب بگیرد، این سهم می‌تواند بسیار بیشتر شود. در حالی‌که تقاضای چین برای مس احتمالاً در سال پیشِ رو قوی خواهد ماند (به‌دلیل سرمایه‌گذاری در شبکه‌های انرژی و برنامه‌های کربن‌زدایی)، تقاضای کوتاه‌مدت در دیگر بازارها ممکن است به‌دلیل چشم‌انداز اقتصادی نامطمئن، تنش‌های تجاری و خطرات ژئوپولیتیکی کاهش یابد. از آنجا که مس در صنایع، ساختمان‌سازی و حمل‌ونقل کاربرد دارد، اغلب به‌عنوان شاخص سلامت اقتصاد جهانی شناخته می‌شود—به‌طوری‌که تقاضایش با رشد اقتصادی افزایش و در رکود کاهش می‌یابد.
آسیا موتور جدید تقاضای جهانی مس
پیش‌بینی می‌شود تقاضای چین برای مس در دههٔ آینده همچنان رشد کند و سپس با بلوغ اقتصادی کشور و کند شدن رشد ساخت‌وساز و تولید، روندی نزولی بگیرد. در همین حال، سایر کشورهای آسیایی نیز اشتیاق فزاینده‌ای برای مس نشان می‌دهند. هند که اکنون ۳٪ از تقاضای جهانی را تشکیل می‌دهد، احتمالاً در آینده‌ای نزدیک از آمریکا پیشی گرفته و تا سال ۲۰۵۰ به ۱۰٪ خواهد رسید. سهم مصرف ویتنام نیز از ۱٪ در ۲۰۲۴ به ۶٪ تا سال ۲۰۵۰ افزایش خواهد یافت. صنعتی‌سازی، توسعهٔ زیرساخت‌ها و شهرنشینی، موتور اصلی این رشد هستند. هزینهٔ پایین‌تر تولید در این کشورها نیز می‌تواند باعث شود سهم بیشتری از تولید محصولات نیمه‌ساختهٔ مسی به آن‌ها منتقل شود.
نقش چین در زنجیره تأمین
چین نقش حیاتی در زنجیرهٔ تأمین جهانی مس دارد. هرچند استخراج مس در کشورهای مختلف انجام می‌شود، چین در سال ۲۰۲۴ ۴۵٪ از کل مس جهان را تصفیه کرد—رقمی که با افزایش ۸۳ درصدی ظرفیت پالایش از سال ۲۰۲۰ ممکن شد. تولید چین بسیار بیشتر از دومین تأمین‌کننده (جمهوری دموکراتیک کنگو با ۸٪) و سومین (شیلی) است.
ژاپن و کره جنوبی نیز صنایع پالایش مس پیشرفته‌ای دارند، اما در مجموع فقط ۸٪ از ظرفیت جهانی را تشکیل می‌دهند. انتظار می‌رود چین تا سال ۲۰۴۰ سهم خود را به ۵۰٪ از تولید مس تصفیه‌شدهٔ جهان افزایش دهد. اندونزی، اروپا و هند نیز در دههٔ آینده ظرفیت ذوب خود را افزایش خواهند داد، اما مقیاس عظیم و تخصص عملیاتی چین رقابت با آن را دشوار می‌سازد.
تعرفه‌های آمریکا بر واردات مس
در اوایل ژوئیه، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از طرحی برای اعمال تعرفهٔ ۵۰ درصدی بر واردات مس به آمریکا از اول اوت خبر داد. این خبر باعث شد قیمت مس به بالاترین حد تاریخی برسد. اما در آستانهٔ اجرای تعرفه مشخص شد که این قانون فقط شامل ۵۱ نوع محصول نیمه‌ساخته می‌شود و سنگ معدن و مس تصفیه‌شده از آن معاف هستند.
آمریکا در سال ۲۰۲۴ حدود ۸۱۰ هزار تُن مس تصفیه‌شده وارد کرد—حدود نیمی از کل مصرفش—که بزرگ‌ترین تأمین‌کنندهٔ آن شیلی بود. در نیمهٔ نخست سال ۲۰۲۵، واردات مس آمریکا ۵۰٪ افزایش یافت، زیرا خریداران برای مقابله با تعرفه‌های احتمالی پیش‌خرید کرده بودند، و همین امر باعث اختلاف قیمت میان بازار آمریکا و سایر بازارها شد.
با مشخص شدن معافیت سنگ معدن و مس تصفیه‌شده از تعرفه، قیمت مس در آمریکا سقوط کرد و دوباره با قیمت‌های جهانی هم‌سطح شد. در نتیجه، احتمال می‌رود بخشی از ذخایر مس آمریکا به سایر بازارها صادر شود. همزمان، صادرکنندگان نیز مسیر فروش خود را به سمت چین و اتحادیه اروپا تغییر خواهند داد، جایی که ذخایر به‌دلیل خریدهای پیشگیرانهٔ آمریکا کاهش یافته است.
چشم‌انداز آینده
اگرچه در بلندمدت، مس با عدم‌توازن بزرگ میان عرضه و تقاضا روبه‌روست، اما در کوتاه‌مدت همچنان در برابر شوک‌های اقتصادی و ژئوپولیتیکی آسیب‌پذیر است؛ عواملی که می‌توانند تقاضا را کاهش دهند. تمرکز بالای تولید و پالایش نیز این فلز را در معرض اختلالات زنجیره تأمین جهانی قرار می‌دهد.
نتیجه گیری و کلام آخر
با توجه به داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، آینده بازار مس نشان می‌دهد که این فلز حیاتی در آستانهٔ یک چالش بزرگ قرار دارد. از یک‌سو، رشد سریع فناوری‌های نوین مانند انرژی‌های تجدیدپذیر، خودروهای برقی و هوش مصنوعی، تقاضا برای مس را به‌شدت افزایش داده است؛ و از سوی دیگر، کاهش ذخایر معدنی و کندی در کشف منابع جدید، عرضه را محدود کرده است. این عدم‌توازن میان عرضه و تقاضا می‌تواند تا سال ۲۰۳۵ منجر به کمبود ۳۰ درصدی مس در جهان شود—بحرانی که اثرات آن بر قیمت‌ها، صنایع و اقتصاد جهانی غیرقابل چشم‌پوشی خواهد بود.
در این میان، نقش کشورهای آسیایی مانند چین، هند و ویتنام در تعیین مسیر آینده بازار مس، بیش از هر زمان دیگری پررنگ است و نشان می‌دهد که محور مصرف و تولید جهانی به‌تدریج به شرق منتقل می‌شود.
ثبت ديدگاه